Herritarrak eta hiritarrak

Mujika, Elosegi eta Petrirena mintzo. Gai interesgarri hau gorde samarrean gelditzen denez, Sarasolaren artikulu bati emandako erantzunen artean, hemen jartzen dizuet haria.

http://www.erabili.com/zer_berri/muinetik/1131111855

Jardunaldi interesgarriak abenduan

EHUko Euskara Institutuak "Euskara estandarra eta espezialitate hizkerak" izeneko jardunaldiak antolatu ditu abendurako (19 eta 20), Leioan. Egitarauak oso interesgarria ematen du. Lexikoaren eta terminologiaren aldetik ez ezik, diskurtsoaren ikuspegitik ere begiratzen dute zenbait hizlarik.

Hemen dago egitarau osoa:

http://www.sustatu.com/1131009825

Resolución por la que... (eta 3)

En fecha 17 de agosto de 2005, ha tenido entrada en el Registro General del Departamento para las Infraestructuras Viarias con el número 4.975, el escrito de fecha 9 de agosto de 2005, suscrito por Don Pepe y otras veintitrés personas más, en virtud del cual interponen recurso de reposición contra el Acuerdo del Consejo de Diputados de 5 julio de 2005, por el que se aprueba el PROYECTO MODIFICADO Nº 1 DEL PROYECTO DE CONSTRUCCIÓN DE LA AUTOPISTA VITORIA/GASTEIZ-EIBAR. TRAMO: ARLABAN - ESKORIATZA (clave 1-AU-2/1998-F-M1).

2005eko abuztuaren 17an jaso zen Bide Azpiegituretarako Departamentuko Erregistro Orokorrean (4.975 zk.) 2005eko abuztuaren 9ko data duen eta Pepe Jaunak eta beste hogeita hiru lagunek sinatu zuten idatzia, hain zuzen ere GASTEIZ-EIBAR AUTOBIDEAREN ARLABAN-ESKORIATZA ZATIA EGITEKO PROIEKTUAREN 1. PROIEKTU ALDATUA (1-AU-2/1998-F-M1) onartzeko Diputatuen Kontseiluak 2005eko uztailaren 5ean emandako erabakiaren kontrako berraztertzeko errekurtsoa.

(…)

ACUERDA

Desestimar el recurso de reposición interpuesto por Don Pepe y otras veintitrés personas más, contra el Acuerdo del Consejo de Diputados de 5 julio de 2005, por el que se aprueba el PROYECTO MODIFICADO Nº 1 DEL PROYECTO DE CONSTRUCCIÓN DE LA AUTOPISTA VITORIA/GASTEIZ-EIBAR. TRAMO: ARLABAN - ESKORIATZA (clave 1-AU-2/1998-F-M1).

ERABAKI DU

Ezestea Pepe Jaunak eta beste hogeita hiru pertsonak aurkeztutako berraztertzeko errekurtsoa, Diputatuen Kontseiluak 2005eko uztailaren 5ean GASTEIZ-EIBAR AUTOBIDEAREN ARLABAN-ESKORIATZA ZATIA EGITEKO PROIEKTUAREN 1. PROIEKTU ALDATUA (1-AU-2/1998-F-M1) onartzeko hartu zuen erabakiaren kontrakoa.

1. "Erabaki du" paragrafoa ongi samar ulertzen dela esango nuke. Nolanahi ere, bi proba egin nahi nituzke, bat txikia (a), eta bestea handixeagoa (B):

a) "(...) Kontseiluak 1. proiektu aldatua onartu zuen erabakiaren kontrakoa".

b) Ezestea Pepe Jaunak eta beste hogeita hiru pertsonak aurkeztutako berraztertzeko errekurtsoa, Diputatuen Kontseiluak 2005eko uztailaren 5ean hartutako erabaki honen kontrakoa: GASTEIZ-EIBAR AUTOBIDEAREN ARLABAN-ESKORIATZA ZATIA EGITEKO PROIEKTUAREN 1. PROIEKTU ALDATUA (1-AU-2/1998-F-M1) onartzea.

2. Lehenbiziko paragrafoak ("escrito, en virtud del cual") zalantza gehiago sortzen dit, bidea aski konplexua baita: "(...) idatzia, hain zuzen ere X ...tzeko ...k ...n ...dako ...aren ...ko berraztertzeko errekurtsoa". Oraintxe bertan egin behar banu, zein erabiliko nuke eta honela idatzi (beste ukitu batzuk ere badira):

2005eko abuztuaren 17an, Bide Azpiegituretarako Departamentuko Erregistro Orokorrean idatzi bat jaso zen (4.975 zk.), 2005eko abuztuaren 9an Pepe Jaunak eta beste hogeita hiru lagunek sinatua, zeinetan berraztertzeko errekurtsoa jartzen zitzaion Diputatuen Kontseiluak 2005eko uztailaren 5ean emandako erabaki honi: GASTEIZ-EIBAR AUTOBIDEAREN ARLABAN-ESKORIATZA ZATIA EGITEKO PROIEKTUAREN 1. PROIEKTU ALDATUA (1-AU-2/1998-F-M1) onartzea.

3. Norbaitek esan dezake horretarako hobe dela beste hau egitea:

2005eko abuztuaren 17an, idatzi bat jaso zen Bide Azpiegituretarako Departamentuko Erregistro Orokorrean (4.975 zk.), Pepe Jaunak eta beste hogeita hiru lagunek 2005eko abuztuaren 9an sinatua. Idatzi horretan berraztertzeko errekurtsoa jartzen zitzaion Diputatuen Kontseiluaren 2005eko uztailaren 5eko erabaki honi: GASTEIZ-EIBAR AUTOBIDEAREN ARLABAN-ESKORIATZA ZATIA EGITEKO PROIEKTUAREN 1. PROIEKTU ALDATUA (1-AU-2/1998-F-M1) onartzea.

Estimatutako azterketak

Interneten zerbaiten bila nenbilela (zeinak izenordea ageri den testuren bat nahi nuen), honako perla hau topatu dut. Azterketa bat da, itxuraz unibertsitatekoa (Sistema Eragileak I, 2003ko maiatza), eta honela dio goian:

Estimatutako azterketaren iraupena: 3 ordu.

Harrapatu duzue? Pauso bat baino gehiago eman behar da korapiloa askatzeko.

Resolución por la que... (2)

En fecha 12 de julio de 2005 EEEEEE, S.L. solicita autorización de la Dirección General de Gestión y Planificación del Departamento para las Infraestructuras Viarias para una prórroga de la autorización otorgada mediante Resolución C/2004/2640, expediente AUT-2004/0724, de fecha 7 de octubre de 2004, para transporte con mayor peso del permitido y señalización por la carretera GI-3181, p.k. 2,900, en el término municipal de Azpeitia.

Como antecedente debe señalarse que mediante Orden Foral 155-C/2005, de fecha 20 de septiembre de 2005, el Diputado Foral del Departamento paras las Infraestructuras Viarias resolvió desestimar el Recurso de Alzada interpuesto por EEEEEE, S.L. confirmando la Resolución del Director General de Gestión y Planificación 1.160-C/2005, de fecha 10 de mayo de 2005, por la que se requería la reparación de la calzada de la carretera GI-3181, p.k. 2,900, en Azpeitia, así como señalizar la misma conforme a la autorización AUT-2004/724, y se imponía a EEEEEE, S.L. una sanción de multa por importe de 2.404,05 euros por haber cometido una infracción administrativa tipificada en el artículo 96.3 apartado a) de la Norma Foral 17/1994, de 25 de noviembre, de Carreteras y Caminos de Gipuzkoa.

2005eko uztailaren 12an Eeeeee SL enpresak Bide Azpiegituretarako Departamentuko Kudeaketa eta Plangintza Zuzendaritza Nagusiari eskatu zion 2004ko urriaren 7ko C/2004/2640 Ebazpenaren bidez emandako AUT-2004/0724 baimena luzatzeko, Azpeitian, GI-3181 errepidean zehar (2,900 k.p), baimendutakoa baino pisu gehiago garraiatzeko eta seinalizazioa jartzeko emandakoa, hain zuzen ere.

Aurrekari gisa, aipatu behar da 2005eko irailaren 20ko 155-C/05 Foru Aginduaren bidez Bide Azpiegituretarako diputatuak ezetsi egin zuela Eeeeee SA enpresak jarritako gora jotzeko errekurtsoa eta berretsi Kudeaketa eta Plangintzako zuzendari nagusiak 2005eko maiatzaren 10en emandako 1.160/2005 Ebazpena. Ebazpen hartan interesatuari eskatu zitzaion, Azpeitian, GI-3181 errepideko 2,900 k.p.an, galtzada konpontzeko eta AUT-2004/724 baimenaren araberako seinaleak jartzeko. Era berean, gainera, 2.404,05 euroko isuna jarri zitzaion 1994ko azaroaren 25eko 17/94 Foru Arauak, Gipuzkoako Errepide eta Bideenak, 96.3.a) artikuluan aurreikusitako arau hauste administratiboa egin zuelako.

1. Berriz ere, “resolución (…), por la que (…)” egitura bat agertzen da gaztelaniazko testuan, eta euskaraz esaldi bat berritik hasita adierazi da: “Ebazpen hartan, (…)”. Egokiena hori dela uste dut nik ere.

2. Gauza bera ez baina antzeko zerbait dugu lehenbiziko paragrafoan ere: esaldia luzatu egiten da “autorización” izenari “otorgada mediante…” osagarria erantsirik. Euskaraz, lotura ez dugu berta-bertan ikusten, aurreraxeago/geroxeago baizik, -a artikuluarekin ordezten denean “baimen” izena: “baimena, (…) emandakoa”. Modu hoberik ez dut aurkitu nik, baina zalantza txiki bat badut puntuazioarekin.

3. Proposamen bat daukat bigarren paragrafoko bigarren esaldirako. Zer eskatu zitzaion?

Ebazpen hartan interesatuari eskatu zitzaion, Azpeitian, GI-3181 errepideko 2,900 k.p.an, galtzada konpontzeko eta AUT-2004/724 baimenaren araberako seinaleak jartzeko.

Zergatik ez honela:

Ebazpen hartan, interesatuari eskatu zitzaion galtzada konpon zezala Azpeitian, GI-3181 errepideko 2,900 k.p.an, eta seinaleak jar zitzala AUT-2004/724 baimenaren arabera.

Aditz jokatuarekin bizitasuna irabazten dela uste dut (ordena ere egokiagoa da), eta ulertzeko arazorik ere ez dute forma horiek, ezta?

4. Azkenik, aurreko testuan agertutako gauza bat daukagu berriz ere: “x euroko isuna jarri zitzaion, (…) arau-hauste administratiboa egin zuelako”. Puntu suspentsiboak dauden tokian aposizio deseroso samar bat dago, besteak beste. Komentatuko dugu beste honekin hobetzen ote den: “x euroko isuna jarri zitzaion, egindakoa arau-hauste administratibotzat hartzen duelako (…)-k”.

Resolución por la que... (1)

RESUELVE

Desestimar el Recurso de Alzada interpuesto por AAAAAA BBBBBBB, S.A., confirmando la Resolución del Director General de Gestión y Planificación 1.158-C/2005, de fecha 10 de mayo de 2005, por la que se requería la realización de obras de desvío y recogida de aguas de su parcela, así como limpiar los caños y reponer la rejilla en la carretera GI-3071, p.k. 1,900, en Altzo, y se imponía una sanción de multa por importe de 2.404,05 euros por haber cometido una infracción administrativa tipificada en el artículo 96.3 apartado a) de la Norma Foral 17/1994, de 25 de noviembre, de Carreteras y Caminos de Gipuzkoa.

EBATZI DU

Ezestea Aaaaaa Bbbbbb SA enpresak jarritako errekurtsoa eta berrestea Kudeaketa eta Plangintzako zuzendari nagusiak 2005eko maiatzaren 10en emandako 1.158/2005 Ebazpena. Ebazpen hartan interesatuari eskatu zitzaion Altzon, GI-3071 errepideko 1,900 k.p.an, bere lurzatiko ura bildu eta bideratzeko, errepidera iritsi ez zedin, eta aldi berean, kainuak garbitu eta saretxoa ostera jartzeko. Era berean, gainera, 2.404,05 euroko isuna jarri zitzaion 1994ko azaroaren 25eko 17/94 Foru Arauak, Gipuzkoako Errepide eta Bideenak, 96.3.a) artikuluan aurreikusitako arau hauste administratiboa egin zuelako.

1. Gaztelaniaz “(resolución) … por la que” erlatibo bat dagoen tokian, euskaraz beste esaldi bat hasi da, erreferentea berriz harturik (“Ebazpen hartan…”). Arazorik ez dut ikusten, nik behintzat.

2. Beste hari-mutur batzuk, nahi izanez gero heltzeko:

a) Ebazpenaren edukia azaltzen denean (azken bi esaldiak), zergatik ez da puntu eta koma erabiltzen “eskatu zitzaion” eta “isuna jarri zitzaion” esaldien artean, elkarri lotuago uzteko? Zergatik erabiltzen dira, toki berean, bi lokailu (“era berean”, “gainera”)?

b) Lehenbiziko esaldian, zergatik ez da koma jartzen bi koordinatuen artean (“ezestea” eta “berrestea”)? Ez ote da komeni, gainera, gauza biak elkarri guztiz lotuak daudenez, lokailu bidez edo beste nolabait hori esplizitatzea? Adibidez:, “…, eta, beraz, berrestea…”; “…, eta, hura ezestearekin, berrestea…”. Gaztelaniaz, “confirmando” gerundioa ustela da, baina…

c) Lehengo egunean komentatutakoaren haritik: nahitaez “ezestea” eman behar ote da “desestimar” hori? Ez ote daiteke, adibidez, “ez onartzea” eman? Hala esanez gero, “no admitir” esango genuke?

d) Azken esaldia antolatzeko proposamen bat, aztergai:

Era berean, 2.404,05 euroko isuna jarri zitzaion, egindakoa arau-hauste administratibotzat jotzen duelako 1994ko azaroaren 25eko 17/94 Foru Arauak, Gipuzkoako Errepide eta Bideenak, 96.3.a) artikuluan.

Esaldiak eta uhinak

Irene Arraratsen Esate baterako blogean, Johannes Leizarragak iruzkin bat utzi du, pasarte bateko esaldien antolamenduari buruz. Zehazki, esaldi guztiak modu honetan ordenatu ditu: mintzagaia, aditza eta iruzkineko gainerako elementuak gero (galdegai izan daitekeena eta gainerakoak). Iruzkin horren haritik sortu da nire hau, Piarres Lafitteren testu bat oinarri harturik.

Beraz, erdaraz Nive eta eskuaraz Errobia erraiten diogun ur-handia, zaharrek deitzen zuten «itsasoa». Uste dut Milafrangan ere izen hori emaiten ziotela. Aise asma ditake zergatik. Zeren-eta itsasoa marearekin ibaiari goiti herriraino igaiten baitzen. Ur-hegitar gehienak arraintzatik bizi ziren, itsas-arraina esku-menerat heldu zitzaiotenaz geroz. (Piarres Lafitte: Murtuts eta bertze, 1945)

http://klasikoak.armiarma.com/idazlanak/L/LafitteMurtuts.htm

Zenbaitek, euskal joskeraren ‘birkonkista’ moduko batean, aurreko pasarte horretan ageri den Zaharrek deitzen zuten itsasoa perpausaren eredura ekarri nahi gaituzte, euskara komunikatiboaren izenean. Galdegaiaren kontuak oro honelatsu kitatzen dituzte halakoek: "Ez da egia euskaraz galdegaia aditzaren aurretik ematen dela; esaldi horretan, adibidez, garbi dago itsasoa dela galdegaia, izatekotan, eta aditzaren eskuinean eman zuen idazleak, ezkerrean erraz eman zezakeelarik".

Idazle horrek berak, ordea, ez zuen ordenamendu bera erabili paragrafo bereko beste esaldi batzuetan. Honako hauetan, esate baterako (a aukerak dira aztergai dugun testukoak; ondoan eman ditut beste ordenamendu posible batzuk):

1.a) Zeren-eta itsasoa [marearekin] [ibaiari goiti] [herriraino] igaiten baitzen.
1.b) Zeren-eta itsasoa igaiten baitzen [herriraino] [marearekin], [ibaiari goiti].
1.c) Zeren-eta itsasoa [herriraino] igaiten baitzen [marearekin], [ibaiari goiti].
…

2.a) Ur-hegitar gehienak arraintzatik bizi ziren.
2.b) Ur-hegitar gehienak bizi ziren arraintzatik.

Euskara komunikatiboaren izenean aditza beti aurrean eman behar dela dioskutenek, nire ustez, horrelako esaldiei ere erreparatu behar liekete. Okerrago ulertzen ote dira? Ezezkoan nago. Eta, batez ere, idazleak malgu egin duena zurruntzearen alde ez nago. Egia da garai batean zurrunkerian erori ginela, muturreraino eramanik aditza beti bukaeran behar omen zelako irizpidea. Orain ez gaitezen beste muturreko zurrunkerian erori.

Bide batez esateko, aukera egin behar denean Gehienak arrantzatik bizi ziren —edo Zaharrek itsasoa deitzen zuten— eredua seguruago gertatzen zait niri Zaharrek deitzen zuten itsasoa eredua baino. Izan ere, bigarren horrekin zalantza sortzen zait maiz, zer ulertu behar dudan. Ez dut esan nahi, horrekin, ordenamendu hori inoiz baliatu behar ez dugunik.

Oharrak:

1.- Testu horretan bertan ageri den "Uste dut..." perpausaren tankerakoetan aditza aurretik ematearekin den-denok gaude ados. Alegia, -ela osagarria eramaten duten predikatuekin: esan, adierazi, uste izan, iruditu, jakina izan, garbi egon...

2.- Iruzkin honek baino aise gehiago balio du, jakina, Piarres Lafitteren testuak. Goza ezazue horrekin, eta gehiago ere irakurri, armiarma.com guneak eskaintzen digun aukera bikainari esker.

3.- Ezin diot tentazioari eutsi. Ongi aztertzeko esaldia da “Zeren eta itsasoa marearekin…” hori. Aditza lehenbailehen ematea aldarrikatzen dugu denok gaur egun, giltzarri garrantzitsua baita aditza, eta hala errazago ulertzen baitira esaldiak eta testuak. Seguruenik, esaldi hori honela egingo zukeen gutako edozeinek: “Zeren eta itsasoa herriraino igaiten baitzen marearekin, ibaiari goiti”. Aski esaldi normala dela uste dut. Galdegai-posizioa ederki betetzen du “herriraino” horrek, aditza laster dator, eta haren atzetik beste bi osagarri txiki, komaz banaturik. Baina irakurri berriro Piarres Lafittek idatzi bezala: “Zeren eta itsasoa marearekin ibaiari goiti herriraino igaiten baitzen”. Neurri batean harritu egiten gaitu aditza bukaeran emate horrek, baina esaldi hori, egiazki, uhin goxo bat bezala doa pentsamendurako ere, logika eta semantika lagun:

itsasoa: mintzagaia
marearekin: mintzagaia zehaztu egiten du (egoera)
ibaiari goiti: iruzkina hasten da, adberbio batekin: aditza, agertu gabe ere, esana dago ia!
herriraino: beste adberbio batek iruzkina ia osaturik uzten du
igaiten zen: joe… bagenekien horrela amaituko zela bertsoa! Bertsolariarekin batera kantatu dugu!

Aditza arrasto garrantzitsua dugu, baina beste arrasto asko ere badaude. Eta, jakina, esaldi bakoitza ez da bere bakarrean hartu behar: aurrekoaren segida da, eta ondokoaren atariko. Informazioaren haria, jarioa, uhina, eten gaiztorik gabe aurrera eramatea, horixe da testu bat egitea. Zenbaitek erraz egiten dute, harrigarriro; horretan saiatu behar besteok ere.

Hirueledun, hirueletasun?

Aurreko testuaren komentario gisa Josebak idatzitako honi ere testu nagusi bat dagokiola uste dut, eta hemen jarriko dut. Horren ondotik, nik esan dezakedana.

Joseba

Sarasolak eleanitz kritikatu zuen, anitz ez zela adjektiboa argituz. Guri balio izan zigun, besteak beste, mintegia egiten dugun gelari areto balioaniztuna deitzeko. Baina, harira etorriz, "ele..." kontu horretan ondo daude:

elebakar (Hiztegi Batua)
elebidun (Hiztegi Batua)
elebitasun (Hiztegi Batua)

Baina, hortik aurrera? Elhuyar hiztegian eta EUSKALTERMen hirueledun agertzen da. EUSKALTERMen laueledun ere bai. Beraz, ondo al leudeke hirueletasun eta laueletasun ere?Horiei muzin egin eta "hiru hizkuntzakoa", "lau hizkuntzakoa" eta honelakoei heltzea hobea al da? Aseguratuko al gintuzke horrek?

Patxi

Hiztegi Batura iritsi ez bada ere, hirueledun ez da batere harrigarri euskarazko testuetan. Hona hemen adibide sorta bat (posizioaren zalantza eta guzti: argitalpen hirueledun / hirueledun argitalpen). Aipamen berezia merezi du, nik uste, azken adibideak, objektu aski esanguratsu bat izendatzen duelako (Larramendiren hiztegi hirueledun famatua) eta erabiltzailea dena delako.

• "Omaĝe al Aldecoa" (Aldekoa omenduz) liburuaren hirueledun argitarapena, esperantoz, euskaraz eta gazteleraz, gazteiztar idazlearen bi kontaketa dauzkalarik.
• 50. zenbakitik aurrera (1995), argitaraldi hirueledun honek bereganatu du euskarazko argitaraldia: // A partir del número 50 (1995) la edición en euskera es absorbida por la edición trilingüe de: (Joana Albret bibliotekonomia mintegia).
• Biarnesak ere ohar berezi bat merezi du. Izan ere, Eskiulako inguruetan euskaldun zaharrenak hirueledun izan ohi dira: zuberera, frantsesa eta biarnesa menperatzen dituzte. Biarnesen artean ez zen horrela: ez dute sekula euskara mintzatu.
• Liburu hirueledun hau interesgarri. izango zaio, bai iturrietara jo nahi duen biblistari (grekozko testu kritikoaz gain, ...) (Euskararen berripapera).
• Ikus bukaerako eranskinean Larramendiren 1745.eko Hiztegi hirueledunaren hitzaurretik hautatu den 2. pasartea. (Xabier Kintana, Lexiko zientifikoaren arazoa euskara idatziaren historian zehar, http://tinyurl.com/7bog8, 9. oin-oharra).

Aldiz, hirueletasun hitza ez dut uste iritsi denik, maiztasun aldetik batez ere, hirueledun hitzaren mailara. Hau da, teorian elebitasun bezain ona (edo hura bezain txarra) bada ere, ez dut uste gatzatu denik. Are gutxiago laueletasun.

Zer egin behar ote dugu, ordea, euskal hezkuntzan giltzarri bihurtzen bada kontzeptu hori (hiru hizkuntzatan trebatzea), esate baterako? Nola izendatu? Ia seguru nago orduan hirueletasun hitzak ere egingo lukeela bide, ez baitzaio alternatiba errazik ikusten (trilinguismoa?).

Bestalde, duda sortzen zait niri hiru hizkuntzako eta hiru hizkuntzatako formen artean: uste dut hiru hizkuntzako ikasleak esan beharko litzatekeela ('hiru hizkuntza dituzten ikasleak') baina hiru hizkuntzatako irakaskuntza, esate baterako ('hiru hizkuntzatan ematen den irakaskuntza').

Besterik ez zait bururatzen esateko.

Elebiera, elebitan

Gauza txiki-txiki bat. Askotan irakurri dut elebitan, eta gaur bertan ere bai, txosten batean (ez da zuengandik oso apartekoa, baina horrek berdin dio: kontua da erabiltzen dela han-hemen). Nik ez dakit inork horri buruz zerbait esan duen noizbait, baina niri beti harrigarri egin zait, eta desegokitzat daukat. Zergatik? Bada, hizkuntzabitan sekula idatziko ez nukeen bezala, elebitan ere ez nuke sekula idatziko. Motzago izateak ekarri ote du horrela idazteko joera?

Nire alarma-argi guztiak txinpartaka jarri zituena, ordea, elebiera hitza izan zen. Behin irakurri nuen ekitaldi batzuk euskaraz, beste batzuk gaztelaniaz, eta hirugarren sail bat "elebieraz" izango zirela. Arraioa! Hizkuntza berriren bat ote dugu hori? Harriturik, deitu egin nion testu hura argitaratu zuen erakundean ardura zuen bati, eta zuei bezalaxe azaldu nion nire harridura. Aitortu zidan ez zuela inoiz pentsatu horretan, normal antzera ateratzen zitzaiola, baina beharbada arrazoi izango nuela. Geroztiko konturik ez dakit. Ez dut uste gehiagotan irakurri dudanik elebiera hori.

Zuek zer diozue?

Bi puntuak eta komunztadura

Lehendik nonbait idatzirik duzuen azalpen horren eta adibide gehiagoren zain, hona hemen nik aurkitu ditudan bi gauza txiki.

1. Komunztadura hori librea dela dioen aipamen bat, Juan Garziaren artikulu batetik (letra lodiz markatutakoak nik markatuak dira):

Adibideotan erabili ditugun horiexek dira, dudarik gabe, katafora esplizituetarako oinarrizko elementuak: lehen graduko erakusleak, izenordain funtzioan nahiz izen bati lagunduz haren determinatzaile gisa. (Errepara, hasieratik, erdaraz ere ez dela hori abiapuntua, esto(s): baino lo(s) siguiente(s) baita dudarik gabe lehen aukera, idatzi formalean).

Kasu absolutiboa da (hau(ek)) ohikoen, egokien eta komenigarriena halakoetan, baina aipatu beharra dago ez doala noski gramatikaren aurka bestelakoetara jotzea (komunztadura hausteko aukera ematen baitute bi
puntuek).

Juan Garzia: 'Katafora-esapideak bateratzeko bidean', in Espezialitate-hizkerak eta terminologia: jardunaldiak. EHU, 2003.

2. Adibide bat, nire oharretan jasota daukadana; kasualitatez edo ez, idazle berarena da. Esan behar dut, gainera, nabarmen iritzita jaso nuela: eragozpen berezirik ez da ikusten kasu horretan komunztadura egiteko, eta hala ere gabe idatzita dago.

Aniztasun ia pairaezin hori, beste errepublika batzuetan ezagutzen ez den edo, bestela, bete-betean eta agerian ez diharduen instituzio bati zor diot: loteria.

Ipuin hautatuak, J.L. Borges (Juan Garzia itzultzaile), 47. or.

Egurrezko ogia ez, baina egurrezko labea ere ez?

Ez nago egurrezko ogia esatearen alde (pan de leña deitzen dutena: 'pan de horno de leña' izango da, diot nik), baina ez nuke esango egurrezko labea eta egurrezko sukaldea desegokiak direnik (nola esaten zaie, bestela?).

Gai honen inguruko saltsa gehiago, Sustatu gunean. Gustura hartuko ditut zuen iritziak eta datu berriak (han, edo hemen).

Patxi

EIMA, ikasmaterialen estilo-liburua

Webean jarri berri dituzte EIMAren estilo liburuaren lehen hiru atalak:

1.- Ortotipografia
2.- Kalko okerrak
3.- Onomastika.

Hona helbidea: Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila --> Euskara --> Aurkezpena ---> Beste proiektu batzuk --> Eskola-materialen estilo-liburua

Construcción de baja densidad

Mintegi saioan esanak (Eraikuntza berriko etxeak gaiaz ari ginela):

1. Nominalizazioak, kasu tipiko honetan aditza bezala, adjektiboa ere harrapatzen du gero eta gehiago: facilidad de uso agertzen da, sarri, fácil de usar ager litekeen tokian (apalegia izaki hori, nonbait).

2. Kontua izan behar genuke erabaki aditz soila erabili ordez erabakia hartu ez esateko behin eta berriz.

3. Hari horretatik, construcción de baja densidad nola esan behar den aipatu da. Saioan ulertu dudanez, ondoko adibideetatik bigarrenean duen esanahiaz ari ginen; garbi dago lehenbiziko adibidean beste gauza bat esan nahi duela: itxura batean normalagoa, egia esan[1].

- Así, dentro de las actuaciones específicas de esta protección y, dadas las características de la zona, subraya que se podrá incluir la construcción de baja densidad —1 casa cada 30.000 m2—, actividades de ocio y deporte como rutas en bicicleta y senderismo, trabajos de investigación, centros de información y la posibilidad de promover el ecoturismo.

- Viviendas de 1,2,3 y 4 dormitorios, con plaza de garage y trastero en construcción de baja densidad: 3 alturas y bajocubierta.

[1] Eskertuko nuke blogean jarraipena ematea gai honi, ez baikenuen ondorio garbirik atera (nik uste).

Uztailaren 7ko mintegi-akta

Mintegikideok:

Akta prest dago worden, eta ez dut hemen jarriko (hala pentsatua banuen ere). Edizio-lan pixka bat eskatzen du, eta oraingoan behintzat oso denbora gutxi dugu.

Puntu bat itxi gabe gelditu ze, ordea (construcción de baja densidad), eta horrekin jarraitzea proposatzen dizuet (beste testu batean).

Atera gai txikiren batzuk ostegunerako. Ados? Bat badugu lehengo egunean aterea: ahal izan eta ahal izango. Ari naiz horretan.

Patxi

Euskara maila neurtzeko test bat

Azterketen egokitasunaz ari garela (azterketa-garaia izaki!), beste proba bat egiteko aukera sortu zait: euskara maila neurtzeko test bat egiteko gonbita iritsi zait lantokira, eta ezagunen artean zabaltzeko eskaera ere bai. Hona hemen jaso dudan mezua (azpimarrak nireak dira). Bukaeran dago testa egiteko helbidea. Nik egin dut, eta 57 erantzun omen ditut ongi 60tik.

Lagun agurgarria:

Gure doktore-tesien zereginen artean, lehendabizi, euskara maila neurtzen duten galdera (item) sorta bat administratzea dugu, ahalik eta heterogeneoena den 3000 pertsona baino gehiagoz osatuta dagoen lagina bat hartuz, ondoren, emaitzetan oinarrituz zenbait analisi estatistiko gauzatu ahal izateko.

Xehetasunetan interesik baduzu, zalantzarik ez izan eta eska iezaguzu informazio hori javilo@si.ehu.es helbide elektronikoan. Euskararik ez dakiten eta maila baxua zein altua duten pertsonak behar ditugunez, zuregana jo dugu laginaren partaide izan zaitezen. Mezu honen amaieran dagoen web helbidera konektatu eta bertan dagoen 60 galderez osatutako testa betetzea da eskatzen dizugun gauza bakarra. Froga pilotuak egin dituztenek ordu erdia baino gutxiago behar izan dute; halere, 50 minutu izango dituzu froga amaitzeko.

Aurkezpen orrialdean identifikazio-kodea eskatuko dizugu. Bertan zure posta elektronikoaren helbidea (e-posta) edo telefono zenbakia ipini behar duzu, aurrerago zurekin harremanetan jar gaitezen. Xehetasun honek garrantzi handia du, testa seriotasunez eta etenaldirik gabe bete duzula jakin behar baitugu, froga onesteko; edo alderantziz, galderen erantzunak zoriz edo arretarik gabe eman badituzu ontzat ez hartzeko.

Azkenik, mezu honi hedapen zabalena eman diezaiozun eskatu nahi dizugu (euskara maila neurtzen duen testa egitea gusta dakiekeen ikasle, lagun, senide edota ezagunei luzatuz). Zure laguntza aldez aurretik eskertzen dizugu. Ondo izan!

Javier López-Cuadrado eta Rosa Arruabarrena
-------------------------------------------
Hipermedia eta Multimedian Ikerkuntza Taldea
Lengoaia eta Sistema Informatikoak Saila
Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV-EHU)

Testa dagoen web helbidea hauxe da:
http://ji.ehu.es/javilo/

Gaztelaniazko erretorika?

Anjel Lertxundik, 2004-06-04ko Berrian:

Baldin eta Berripaper honen zuzendari hiztun txit azkarrak Gipuzkoako Foru Aldundiari ordaindu beharko lioke nire gaurkoa. Ikus dezagun zergatik. Atzo gutun bat jaso nuen Ogasun Sailetik: «Baldin eta agiri zuzentzailea egiten bada zergaren jasanarazpena zuzendu dela-eta, agiri horretan adierazi beharko da eragiketak egin ziren aitorpen-likidazio zergaldia edo zergaldiak, zirkunstantzia hauetako bat gertatuz: a) baldin eta zuzenketa ezin bada sartu berari dagokion zergaldiko aitorpen-likidazioan (adibidez, jasanarazitako kuota handiagoa 102/1992 Foru Dekretuak 80. artikuluan jasotakoez besteko arrazoiengatik oinarri ezargarria aldatzearen ondorioz; edo, bestela...)». Ez nau guztiz arrotza zaidan gaiak atzeratzen, horko euskarak ere ez. Eredua dut arazo. Gaztelaniazko erretorika hitzez hitz segitzearen morrontza. Administrazioaren eta administratuaren hizkeren arteko lubakia.

Ez dakit, bada... Arazoa ez dela horko euskara, hori dio Lertxundik, baina nik ez dakit oso erraz zedarritzen hor euskararen eta erretorikaren muga, eta segur aski azkura pixka bat egingo zien nik ezagutzen ditudan itzultzaile batzuei aurreko baieztapen horrek. Egin dezagun probatxo bat, ahal dugun neurrian (zenbait gauza nekez ulertzen dira hor daukagun testuinguru laburrarekin):

Zuzenketaren bat egin behar bada lehenagoko zerga-aitorpen batean, aldatu nahi den aitorpen-likidazioa zein zergalditakoa den adierazi beharko da zuzenketa-agirian, honako hauek kontuan harturik: a) Zuzenketa ezin bada sartu berari dagokion zergaldiko aitorpen-likidazioan (adibidez, ...)...

Erretorika kontu hutsa ote?

Laugarren hizkuntza-eskakizunaz

Sustatun ateratako gai hori (4. HErako azterketen egokitasuna) gure mintegian komentatzeko modukoa da, ezta? Ikusi dudanez, eztabaidagaia zabala da, sakona ez ezik, baina azterketa horietako bat alderdi teknikotik taldean balioestea interesgarria litzateke beharbada.

Interneten jarriak daude azterketa horietakoren batzuk? Liburuetan argitaratuta, bai, ezta? Aipatzen den atariko proba hori berria denez ez dago inon? Zuek bidaltzen ahal didazue bat posta elektronikoz?

Blog honetan komentarioak nola idatzi badakizue, ezta? Erregistratu beharrik izan gabe edonork idazteko moduan jarria dago orain. Aurreko testuari komentario bat egin dio Gotzonek, eta haren izen-abizenak ageri dira, baina norberaren esku dago hori hala izatea edo ez (datorren ostegunean zerbait hitz egin dezakegu honetaz ere).

Ongi legoke, nik uste, egunero sartzea txoko honetan, badaezpada. Eta idaztea, jakina.

Eskuineko aldeko lotura-zerrenda hori zabaltzen ere lagunduko didazue. (Bide batez, Iñaki: hor zagok Cervantes foroaren helbidea).

Patxi

Idatzi, parte hartu

Hau Patxiren ideia da, eta prest bazaudete probatxo bat egin dezakegu.

Hemen edonork idatz dezake nahi duena, eta denok ikusiko dugu. Editatu, oraingoz nik bakarrik egin dezaket, eta gainerakoona 'comments' sailean agertuko da, baina gerora alda liteke hori (eta komentarioak nik editatu ere bai).

Idatzi mintegirako aproposa iruditzen zaizuen edozer gauza:

- Aztergai proposamenak

• adibideak
• zalantzak
• galderak

- Testu aztergaiak
- Ideiak, gogoetak
- ...

Esate baterako, segur aski hainbatetan bururatu zaizuen baina mintegira eramateko adina iruditu ez zaizuen hori. Izena jarri, nahi izanez gero, edo ez.

Dakizuen bezala, uztailaren 7ra atzeratu dugu aste honetako saioa. Ordurako ikus genezake probak zer ematen duen. Lehenago ezer ez badago, nik zeozer sartuko dut hemendik egun pare batera.

Ea, bada!