Liburutegi Juridiko Elebiduna

Deustuko Unibertsitateko Euskal Gaien Institutuak euskarazko material juridikoak eskura jarriak ditu Interneten: Liburutegi Juridiko Elebiduna.

Bertan irakur eta eskura daitezke zuzenbideko hainbat hiztegi eta lege testu. Bai hiztegiak eta bai testuak hainbat alorretan sailkatuta daude: zuzenbide zibila, zigor zuzenbidea... Aipatu zuzenbide baliabideetako batzuk PDF formatuan bistaratu daitezke; beste batzuk, aldiz, on line. Zuzenbide alorreko itzulpengintzarako tresna interesgarria da.

IVAPen Legeria Euskaraz web gunearen antzeko informazioa aurkitu daiteke Liburutegi Juridiko Elebidunean. Dena den, iruditzen zait IVAPen orria pixka bat osatuagoa dela; hori bai, Deustuko Unibertsitateak hiztegiak ere eskaintzen ditu, besteak ez bezala.

Testu antolatzaileen inguruan

Interneten zerbait bilatzen ari nintzela, testu antolatzaileei buruzko aipamen labur interes bat aurkitu nuen Martinezena blogean. Dirudienez, Jaurlaritzako langile baten bloga da eta, besteak beste, administrazio hizkerari eta itzulpengintzari buruz idazten du noizean behin.

Bi artikulutan Pello Esnalek testu antolatzaileei buruz idatzitakoa komentatzen du, eta haren proposamen batzuk laburbiltzen ditu, betiere testuak ulerterrazago bihurtze aldera:

• gogoeta
• proposamenak

Interesgarri iruditzen zaizkit antolatzaileak erabiltzeko (Esnalen) proposamenak (atzerakarga arintzea, testua hobetu antolatu, pausak egin...). Proposamen praktikoak dira, eta mintegian inoiz aipatu ditugu (eta seguru nago askotan erabiltzen ditugula, nahiz eta horretaz ez jabetu).

Begiratua ematea merezi du.

Berdinetsi

Hauxe izan da nire gaurko aurkikuntza: berdinetsi. Adibidez:

• Ostalaritzako establezimenduen eta horiekin berdinetsitakoen araudia.
• Taldeko enpresen beste korritu eta sarrera berdinetsi batzuk (Otros intereses e ingresos asimilados de empresas del grupo).

Patxi

Gipuzkoako ingurumenaren ataria

Atari berria da, uste dut, eta ederra. Gipuzkoako ingurumenaren ataria. Gauzatxoren bat ikusi dut komentatzeko (ebaluaketa --> ebaluazio), eta besteren bat ere komentatu beharra dugula gogorarazi dit (konpost, kopostaje/konpostatze, konpostatu, konpostgile/konpostatzaile...).

Trenaren hiztegia

Lehengoan bitxikeria hau aurkitu nuen Interneten bilatzen ari nintzela: Diccionario Poliglota del Tren (DPT).

Trenaren munduko 10.000 termino jasota daude, eta baliagarria izan daiteke inoiz gai horri lotutako itzulpena egin behar izanez gero.

Guztira sei hizkuntzatara (alemana, katalana, euskara, frantsesa, galegoa eta ingelesa) emanda daude gaztelaniazko sarrerak.

• Diccionario Poliglota del Tren

Hitzokei

Twitter izeneko mikroblogen bitartez, hiztegi ero bat ari dira egiten, Hitzokei hitzen ahoskera edo aldakuntza txikien bitartez adiera guztiz xelebreak lortzeko.

Hona hemen ale batzuk:

Aberria: A berr ia noizpait lortzen dugun.

Apezpikua: "Maisu, begira, zuk madarikatutako pikondoa dena ihartu da". Pikondoa ihartua:fedea eta otoitza (Mt 21,20-22)

Arremana: gizonen arteko afera

Arroz: atzerritar edo ezezagun txinatarra.

Atxiki: a

Azkurea: Kfaea gxoatzeko goialrakada abt aski zian hoi da

Bagina: emakume izan nahi duten transexualen elkartea

Belarri: B

Benur: melat binug, asnut eta tokixoa, errotamar inrepioan uragi eralibia.

Birzikleta: txirringa ekologikoa.

Buzkantza: odolkia egiteko prozesuaren akabantza.

Earra: Ea herriko mutil edo neska katxarroa.

Eleiza: Hitzen, ideien ehizara doan arlo zinegetikoa.

Elementu: Ipar Euskal Herriko parlamentu hasiberria.

Eragozpena: eragozten zaituztenean sentitzen duzun atsekabea.

Estekatu: Euskañolez, katu hau.

Estraperloa: Tamaina handiko perlen merkatu beltza.

Estultizia: Iñuxenteen estarriko arasoa.

Etorki izuna: 1. jatorri faltsua (hots, etorkizuna). 2. sasi-ondorengoa, leinuaren geroaren hondatzailea.

Eztia: Oso emeki eta gozo-gozo gauzen egoera ukatzen duena.

Gaizto: asmo txarreko laban arriskutsua.

Gerrikoa: Garzonek ogaindik itxi ez duen tabegna.

Hasteburu: astearen hasiera.

Herdoia: Oxidoaren neurri justua

Heroi: Horeka galduta grabitateak herakartzen duena.

(H)itzartu: ordu jakin batean esnatzea norbaitekin akordatu.

Hitztorio: Jean Baptiste Elizanbururen "Piarres Adame" liburuko kontakizunetako bakoitza.

Hoztopatu: tenperatura baxuarekin enkontru egin.

Igela: irabazi gutxi eta lan asko duen enpresa

Izugarri: Hitanotik zukara pasatzeko modukoa.

Komunikazioa: toilet grafitti

Labana: Kubako hiriburuan egindako aiztoa

Lohiola: putetxea.

Madarikatu: udare formako felido espeziea.

Ostu: bururastu, irudistu.

Potxi: Friki bat lehendakari, Anparo, potxi, Amarrosa porrua erre al dun, ta fruta bota?

Zailkatu: hurrenkera jakin batean ipini nahi ez duten elementuak nekez ordenatu.

Gotzon

Azken hamabost urte honetan

Zenbaitetan, berez pluralezkoak diren esapide batzuk singularreko forman erabiltzen ditugu euskaraz. Egungo Euskararen Hiztegian kontsulta eginda, honelako batzuk ateratzen dira (hamabost sarrera idatzita, besteak beste):

azken hamabost urte honetan

azken hamabost egunean

hamabost egunean (egunetik) behin

hamabost egunetik behera

hamabost urtean

hamabost urtera;

urte askoan...

Elena-n saiatu naiz horrelakoak aurkitzen, baina ez dut lortu. Esango nuke adibide hau bezalakoetan singularreko formak erabiltzean hiztunak ulertzen duela urte horiek guztiek unitate bakarra osatzen dutela.

Dena den, singularreko forma zuzena egokia izateak ez du esan nahi pluralekoa zuzena ez denik, alegia azken hamabost urte hauetan ere zilegi da (normalean pluralezko forma erabiltzen dugu gure itzulpenetan). Seguru nago adibide gehiago aurkituko dituzuela...

Estimado(a) contribuyente?

Ez nago oso pozik Ogasunak idatzi digun gutun batekin (itzultzaileok, lasai, errurik ez duzue horretan). Iruditu zait gutunean ez nautela ni hartzen subjektutzat, aurrezki-kutxak baizik. Gaztelaniazko testua bakarrik erabiliko dut, propio, eta moldaketa bat proposatuko, zer esan nahi dudan ikusteko.

Estimado contribuyente:

De cara a la campaña de renta correspondiente al ejercicio 2008 el Departamento de Hacienda y Finanzas quiere potenciar la modalidad de presentación de declaraciones por internet realizada por las entidades financieras. Estas vienen presentando declaraciones telemáticas de renta de los contribuyentes guipuzcoanos desde el año 1997. Lo que se pretende para esta campaña es que la entidad financiera pueda, con la autorización del contribuyente y desde nuestra web, acceder a sus datos fiscales y presentar su declaración.

Estimado contribuyente:

De cara a la campaña de renta correspondiente al ejercicio 2008, el Departamento de Hacienda y Finanzas quiere potenciar la modalidad de presentación de declaraciones por internet realizada mediante las entidades financieras. Estas vienen presentando declaraciones telemáticas de renta de los contribuyentes guipuzcoanos desde el año 1997. Lo que pretendemos para esta campaña es que usted autorice a su entidad financiera para que acceda a sus datos fiscales, desde nuestra web, y presente su declaración.

Patxi

EGLU sarean

Ez dakit inon esan duen hau Euskaltzaindiak ofizialki, baina sarean jarrita dauzka EGLU gramatikaren liburuki guztiak eta Euskal gramatika laburra, PDF formatuan.

• Euskal gramatika lehen urratsak. I (6,23 MB)
• Euskal gramatika lehen urratsak. I, (Eraskina) (1,61 MB)
• Euskal gramatika lehen urratsak. II (4,49 MB)
• Euskal gramatika lehen urratsak. [I-II], (Gai aurkibidea) (634,81 kB)
• Euskal gramatika lehen urratsak. III, (Lokailuak) (2,90 kB)
• Euskal gramatika lehen urratsak. IV, (Juntagailuak) (2,97 MB)
• Euskal gramatika lehen urratsak. V, (Mendeko perpausak-1, osagarriak, erlatiboak, konparaziozkoak, ondoriozkoak) (5,61 MB)
• Euskal gramatika lehen urratsak. VI, (Mendeko perpausak-2, baldintzazkoak, denborazkoak, helburuzkoak, kausazkoak, kontseziozkoak eta moduzkoak) (5,61 MB)
• Euskal gramatika laburra : perpaus bakuna (5,02 MB)

Web-orriaren goiko aldean ageri diren ataletatik, Iker-/Jagon-Tegiak izenekoa da lan hauetara iristeko bidea. Hurrengo pausoan Iker-Tegia aukeratu, eta hurrengoan Gramatika.

Bide beretik irits daiteke Iker bildumako liburuetan eta Euskera aldizkarian bilaketan egitera. Lehengo egunean, adibidez, Iker bildumako bilatokian "Goenaga" egile-izena sartuta laster iritsi ginen nahi genuen artikulura ("Subjunktiboaz eta aginteraz zenbait ohar: -en eta -ela atzizkien erabilera", Patxi Goenaga, Iker 10, 1997).

Arazo bat dago (edo dut nik, ez dakit): Mozillarekin ezin ditut ireki etxean EGLUak, eta Explorerrekin ere ez. Baina gaur arratsaldean beste leku batean arazorik gabe ireki ditut Explorerrekin, eta bilaketak ederki egin ere bai.

Patxi

Delito ecológico

Egun batzuk pasa ditugu Salamancako lurretan, Frantziako Mendietan, Mogarrazeko herrian. Isiltasun lasaigarria, ikuspegia galtzerainoko harizti ikaragarriak, jende xalo eta jatorra.

Argazkian ageri den oharra ikusi nuen, udaletxearen iragarki leihoan. Gaztelera zolia egiten dute bertatiarrek, barruti publikoetan galdua eta ahaztua den gaztelera sendo bezain esanguratsuan. Ohargileak argi zuen «extraviar» eta «perder» izan daitezkeela zertxobait desberdin, batez ere aiztoa begien bistatik ezkutatua zuenarentzat.

Itzulpen ariketa ederra iruditzen zait: nola emango genuke, zehazki, esaldi hori euskaraz?

Herri txikia da Mogarraz, 300 biztanle doi-doi. Lau emakume (!) Mogarrazeko Udalaren buru. Webgune ederra, benetan, halako herri txiki batentzat; eta bando bat, hona aldatu nahi dudana:

Bando municipal: Delito ecológico

Ayuntamiento de Mogarraz

Vecinos: la Villa de Mogarraz ha sido siempre ejemplo de convivencia cortés en un ambiente limpio. Pero una de las mayores preocupaciones que atosigan a esta alcaldía es la de la falta de educación cívica de unos pocos vecinos, pues hay algunos que no tienen conciencia clara de que convivir significa tener respeto a nuestra Villa y a quienes vivimos en ella.

Os recuerdo la obligación que tienen los propietarios de fincas urbanas de mantener limpia la calle a lo largo de su fachada, y también os recuerdo que esa limpieza vale también para las cunetas y caminos de nuestro término. Este Ayuntamiento ha sido amonestado por la suciedad dejada por algún vecino sin escrúpulos, que se dedica a tirar restos de obra y plásticos en las cunetas, lo que recuerdo que es un delito ecológico que se castiga severamente.

En la carretera, al lado del Almacén de Ferretería, existen contenedores de reciclaje de cartón, vidrio y plástico, y también existen en la parada del autobús y en Las Canales. Esto sirve de recordatorio para esas personas incívicas, que aún no se han enterado que vivimos en un espacio natural protegido y del que vivimos, de una manera u otra, la mayoría de los vecinos de Mogarraz.

Recuerdo, además, que a pesar de que en Mogarraz existen 40 papeleras, hay más residuos fuera que dentro de ellas.

Como Alcaldesa, acudo a los vecinos de la Villa pidiéndoles ayuda, tanto para que cumplan lo que la buena crianza y la educación cívica requieren como para que inciten a que lo hagan quienes no cumplan como deben. Todos debemos contribuir en nuestro cotidiano vivir para que Mogarraz sea, además de un pueblo limpio y tranquilo, modelo de educación cívica y de protección de la Naturaleza.

La Alcaldesa agradece la buena voluntad y la ayuda de todos.

En Mogarraz, a 20 de febrero de 2009

Concha Hernández Vicente

Perpaus ongi tolestuak, estilo argi eta zehatza, esamolde dotore eta mamitsuak, hitz egokiak. Iruditzen zait adibide ederra dela, ez dezagun sinetsi eskuartean izan ohi ditugun itzulgaien gaztelera ergel, narras, handiuste, bihotzik gabeko hori denik eredu bakarra. Ez da bakarra, hain gutxi izan daiteke inorentzat eredu.

Esan nahi dut: ez dira bakarrik dotore «una preocupación que atosiga», «educación cívica», «buena crianza», edo «cotidiano vivir». Azal dotore horren barruan, mami sendo bat dago: erlatibozko guztiak dira egiazkoak, gerundio bakarra («acudir a los vecinos pidiéndoles ayuda») benetakoa da, komak ongi kokatuta daude…

Gaztelera guztiz minoritario horretan aurkitu behar genuke argi apur bat, hizkuntzak behar duen senaz eta ikuspegiaz.

Gotzon

Biharamuna

Ez naiz bestondo, bixamon edo ajeaz ari. Biharamun arruntaz ari naiz, aspaldi bainuen gogoa. Asko poztu nau, eta susmo sendo samar bat egiaztatu dit, gaur Zehazki hiztegian ikusi dudan honek:

(día) día siguiente. el día siguiente al que visitó a su amigo, adiskideari bisita egin eta biharamunean

Erreparatu pixka bat adibideari. Gero, bilatu Interneten "egunaren biharamunean". Zortzi mila inguru ageri dira Googlen; haietako asko, era honetakoak:

Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratzen den egunaren biharamunean jartzen da indarrean.

Beti egin zaizkit halakoak senaren kontrako. Ez naiz hasiko debekatu behar ditugula esaten, ez. Baina lasaitu ederra hartu dut Zehazkikoarekin.

Patxi