Hirueledun, hirueletasun?

Aurreko testuaren komentario gisa Josebak idatzitako honi ere testu nagusi bat dagokiola uste dut, eta hemen jarriko dut. Horren ondotik, nik esan dezakedana.

Joseba

Sarasolak eleanitz kritikatu zuen, anitz ez zela adjektiboa argituz. Guri balio izan zigun, besteak beste, mintegia egiten dugun gelari areto balioaniztuna deitzeko. Baina, harira etorriz, "ele..." kontu horretan ondo daude:

elebakar (Hiztegi Batua)
elebidun (Hiztegi Batua)
elebitasun (Hiztegi Batua)

Baina, hortik aurrera? Elhuyar hiztegian eta EUSKALTERMen hirueledun agertzen da. EUSKALTERMen laueledun ere bai. Beraz, ondo al leudeke hirueletasun eta laueletasun ere?Horiei muzin egin eta "hiru hizkuntzakoa", "lau hizkuntzakoa" eta honelakoei heltzea hobea al da? Aseguratuko al gintuzke horrek?

Patxi

Hiztegi Batura iritsi ez bada ere, hirueledun ez da batere harrigarri euskarazko testuetan. Hona hemen adibide sorta bat (posizioaren zalantza eta guzti: argitalpen hirueledun / hirueledun argitalpen). Aipamen berezia merezi du, nik uste, azken adibideak, objektu aski esanguratsu bat izendatzen duelako (Larramendiren hiztegi hirueledun famatua) eta erabiltzailea dena delako.

• "Omaĝe al Aldecoa" (Aldekoa omenduz) liburuaren hirueledun argitarapena, esperantoz, euskaraz eta gazteleraz, gazteiztar idazlearen bi kontaketa dauzkalarik.
• 50. zenbakitik aurrera (1995), argitaraldi hirueledun honek bereganatu du euskarazko argitaraldia: // A partir del número 50 (1995) la edición en euskera es absorbida por la edición trilingüe de: (Joana Albret bibliotekonomia mintegia).
• Biarnesak ere ohar berezi bat merezi du. Izan ere, Eskiulako inguruetan euskaldun zaharrenak hirueledun izan ohi dira: zuberera, frantsesa eta biarnesa menperatzen dituzte. Biarnesen artean ez zen horrela: ez dute sekula euskara mintzatu.
• Liburu hirueledun hau interesgarri. izango zaio, bai iturrietara jo nahi duen biblistari (grekozko testu kritikoaz gain, ...) (Euskararen berripapera).
• Ikus bukaerako eranskinean Larramendiren 1745.eko Hiztegi hirueledunaren hitzaurretik hautatu den 2. pasartea. (Xabier Kintana, Lexiko zientifikoaren arazoa euskara idatziaren historian zehar, http://tinyurl.com/7bog8, 9. oin-oharra).

Aldiz, hirueletasun hitza ez dut uste iritsi denik, maiztasun aldetik batez ere, hirueledun hitzaren mailara. Hau da, teorian elebitasun bezain ona (edo hura bezain txarra) bada ere, ez dut uste gatzatu denik. Are gutxiago laueletasun.

Zer egin behar ote dugu, ordea, euskal hezkuntzan giltzarri bihurtzen bada kontzeptu hori (hiru hizkuntzatan trebatzea), esate baterako? Nola izendatu? Ia seguru nago orduan hirueletasun hitzak ere egingo lukeela bide, ez baitzaio alternatiba errazik ikusten (trilinguismoa?).

Bestalde, duda sortzen zait niri hiru hizkuntzako eta hiru hizkuntzatako formen artean: uste dut hiru hizkuntzako ikasleak esan beharko litzatekeela ('hiru hizkuntza dituzten ikasleak') baina hiru hizkuntzatako irakaskuntza, esate baterako ('hiru hizkuntzatan ematen den irakaskuntza').

Besterik ez zait bururatzen esateko.

Elebiera, elebitan

Gauza txiki-txiki bat. Askotan irakurri dut elebitan, eta gaur bertan ere bai, txosten batean (ez da zuengandik oso apartekoa, baina horrek berdin dio: kontua da erabiltzen dela han-hemen). Nik ez dakit inork horri buruz zerbait esan duen noizbait, baina niri beti harrigarri egin zait, eta desegokitzat daukat. Zergatik? Bada, hizkuntzabitan sekula idatziko ez nukeen bezala, elebitan ere ez nuke sekula idatziko. Motzago izateak ekarri ote du horrela idazteko joera?

Nire alarma-argi guztiak txinpartaka jarri zituena, ordea, elebiera hitza izan zen. Behin irakurri nuen ekitaldi batzuk euskaraz, beste batzuk gaztelaniaz, eta hirugarren sail bat "elebieraz" izango zirela. Arraioa! Hizkuntza berriren bat ote dugu hori? Harriturik, deitu egin nion testu hura argitaratu zuen erakundean ardura zuen bati, eta zuei bezalaxe azaldu nion nire harridura. Aitortu zidan ez zuela inoiz pentsatu horretan, normal antzera ateratzen zitzaiola, baina beharbada arrazoi izango nuela. Geroztiko konturik ez dakit. Ez dut uste gehiagotan irakurri dudanik elebiera hori.

Zuek zer diozue?